Poradnik dla kadry zarządzającej i psychologiczno-pedagogicznej szkół podstawowych i średnich

 

Data publikacji poradnika: 2023 (⬇️ pobierz)

Premierowy webinar: 24 października 2023 (▶️ obejrzyj)

Prezentujemy publikację, która powstała z troski o dobrostan i bezpieczeństwo dzieci i młodzieży szkolnej identyfikującej się jako osoby transpłciowe i niebinarne.

Uwaga! Poradnik w wersji drukowanej i online.

O PORADNIKU

Poradnik wieloautorski, który pragniemy zaprezentować to efekt wielomiesięcznych i wieloetapowych prac wielu osób.

Kształt zgłoszonym pomysłom nadał zespół, który przygotował treści poradnika oraz koncepcje ich prezentacji.

Dzięki cennym uwagom osób konsultujących i recenzujących meteriał, publikacja zyskała swój obecny kształt. 

—–

Publikacja ta powstała w ramach ogólnopolskiego projektu: Dziecko transpłciowe – efektywny system wsparcia w szkole, realizowanego przez Fundację Psycho-Edukacja przy wsparciu organizacji partnerskiej z Polski – Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń (WCIES) i z Islandii – Biura Rzecznika Praw Dziecka.

Projekt ten miał na celu zmniejszenie dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami wobec transpłciowych i niebinarnych osób uczących się w polskich szkołach ponadpodstawowych i podstawowych.

 

Recenzje

dr n. med. Anna Kępczyńska-Nyk

Sylwetka – specjalistka chorób wewnętrznych, endokrynologii i seksuologii. W latach 2005-2021 związana z Kliniką Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Jest autorką i współautorką publikacji naukowych z zakresu endokrynologii i seksuologii.

Obecnie prowadzi prywatną praktykę lekarską. Zajmuje się pacjentami z zaburzeniami układu wydzielania wewnętrznego. W kręgu jej szczególnych zainteresowań  jest opieka nad osobami transpłciowymi oraz osobami z zaburzeniami funkcji seksualnych w przebiegu chorób o podłożu endokrynologicznym.

———

„Przewodnik dla otwartej szkoły. Transpłciowość”  to publikacja dotycząca osób różnorodnych płciowo dedykowana pracownikom oświaty. Stanowi obszerne źródło wiedzy dla dyrektorów, nauczycieli i wszystkich osób pracujących w szkole, które stykają się na co dzień z osobami transpłciowymi. Poradnik zawiera wskazówki i sugestie dotyczące  właściwego postępowania  wobec uczniowskich osób transpłciowych, zapewnienia im komfortu podczas lekcji i w czasie pozalekcyjnym spędzanym w szkole.

W ostatnim czasie odchodzi się od medycznego podejścia do transpłciowości, obserwujemy depatologizację i demedykalizację tego zjawiska. Przewodnik podąża za najnowszymi trendami w nauce, przybliża w przystępny sposób obowiązującą aktualnie  terminologię, która na przestrzeni ostatnich lat zmienia się bardzo dynamicznie, ukazuje szeroki kontekst funkcjonowania uczniowskich osób różnorodnych płciowo i proponuje najdogodniejsze rozwiązania.

W swojej praktyce lekarskiej często spotykam się ze skargami młodych transpłciowych osób na to, że doświadczają niezrozumienia, lekceważenia czy nawet wrogości ze strony innych uczniów czy  pracowników szkoły. Podobne skargi płyną także ze strony transpłciowych nauczycieli. Dlatego tego rodzaju publikacja jest bardzo potrzebna.

Niewątpliwym walorem podręcznika jest odniesienie do licznych publikacji, dokumentów, zapisów prawnych dotyczących osób różnorodnych płciowo. W mojej ocenie podręcznik może być użyteczny w propagowaniu wiedzy na temat transpłciowości także poza kontekstem szkolnym.

Podręcznik stanowi kolejny krok w kierunku poznania, zrozumienia, a co za tym idzie akceptacji i wsparcia dla osób różnorodnych płciowo. Jest rzetelnym, zgodnym z współczesną wiedzą naukową źródłem wiedzy. Wierzę, że jeśli trafi w ręce pracowników oświaty przyczyni się do zwiększenie komfortu transpłciowych uczniów, złagodzi stres mniejszościowy i pomoże im postrzegać szkołę jako miejsce bezpieczne i przyjazne. Ułatwi także pracę kadrze nauczycielskiej, która pozbawiona źródeł rzetelnej wiedzy nie potrafi odnaleźć się w rzeczywistości, gdzie coraz więcej osób uczniowskich decyduje się na ujawnienie swojej tożsamości płciowej i chce funkcjonować w zgodzie ze sobą.

dr hab. Jacek Pyżalski, prof. UAM

Sylwetka

Wydział Studiów Edukacyjnych | Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

Praca zbiorowa „Przewodnik dla otwartej szkoły…” stanowi próbę uporządkowania wiedzy potrzebnej dyrektorom i nauczycielom, którzy chcą zapewnić wsparcie transpłciowym i niebinarnym  młodym ludziom. Ich obecność w szkołach jest faktem, a w wielu sytuacjach społeczności szkolne nie są w ogóle przygotowane do tego, jak organizować swoją pracę i komunikować się, aby każdy w szkole czuł się dobrze i bezpiecznie, nie doświadczył wykluczenia oraz nie stał się ofiarą przemocy rówieśniczej.

Boimy się często osób i spraw, których nie znamy. Często też emocje sprawiają, że dobre intencje wsparcia i pomocy nie przekładają się na mądre organizacyjne i pedagogiczne działania.

Książka ta, napisana przez specjalistów (także praktyków), powinna być traktowana jako inspiracja dla profesjonalistów, którzy potrzebują wsparcia w swoich działaniach na rzecz szkoły włączającej. Mogą w niej znaleźć podstawowe informacje charakteryzujące sytuację transpłciowych i niebinarnych młodych ludzi w szkole, ryzyka i szanse z tym związane oraz propozycje rozwiązań na różnych poziomach. Te ostatnie warto traktować bardzo elastycznie i z dużym wyczuciem. Jest bowiem tak, że nawet najciekawsze pomysły, gdy stosujemy je bez wyczucia i uwzględnienia specyfiki konkretnej mikrospołeczności, przynoszą niekorzystne efekty. Warto zatem różne rozwiązania wprowadzać stopniowo, zespołowo oraz obserwować skutki ich wprowadzania, modyfikując i ulepszając rzeczy, które nie działają dobrze.

Warto także regularnie poszerzać i uaktualniać swoją wiedzę w obszarach zainteresowania tej publikacji.

Cytaty

Młodzi ludzie o sobie

Wypowiedzi nieletnich osób niebinarnych i transpłciowych, pozostających w terapii indywidualnej.

Fragmenty rozmów są publikowane za zgodą tych osób, a ich wypowiedzi zostały zanonimizowane.

  • Moje ciało nie jest kobiece. Moje ciało jest moje!
  • Czuję się sobą, gdy osoby postronne nie wiedzą, jakiej jestem płci.
  • Dziś każdy wie lepiej ode mnie, jaką mam płeć, szukają dowodów, że nie jestem osobą agender. Kiedy ja od 7 roku życia nie chciałam wchodzić do sklepów i przymierzać ubrań, bo nie rozumiałam, dlaczego jest podział na męskie i damskie ubrania.
  • Kiedy pomyślę, co mnie czeka w szkole, w domu, wolę nie zmieniać imienia. Wolę to uczucie niedopasowania i niezgody na to, jak inni się do mnie zwracają, niż presję i niezrozumienie innych.
  • Gdybym urodził się w ciele kobiety, większość moich trudnych doświadczeń nie miałoby miejsca. Prawdopodobnie nie miałbym depresji.
  • Kiedy rozmawiam o ewentualnej tranzycji, kiedy mogę tu (w gabinecie) o tym rozmawiać i nie wstydzić się, to czuję, jak bardzo chcę poszukiwać swojej tożsamości, a nie ją po prostu zmienić.
  • Każda reakcja innych osób na moje wyautowanie mnie rani. Chyba sama nie wiem, jak inni powinni na to reagować.
  • Moi rodzice stworzyli mnie w swoich głowach i nie chcą się od tego uwolnić.
  • Nie rozumiem dlaczego dla świata tak ważne jest, jak mam na imię. Jest tyle innych moich problemów, którymi mogliby się zająć.
  • Od dziecka wychowywali mnie na idealną córeczkę. Teraz czuję, że ich zawiodę, jeśli powiem im, kim jesem.
  • Kiedy widzę swój zarost, chce mi się płakać. Wstydzę się go i brzydzę, bo ja tak nie wyglądam. Kiedy nie patrzę w lustro mogę poczuć się sobą, ale kiedy widzę siebie, to czuję się jak w avatarze z nielubianej gry.
  • Nie rozumiem, dlaczego moi rodzice nie pytają mojej cispłciowej siostry o ciało, o związki, o dojrzewanie, a to mnie zarzucają tymi pytaniami w każdej rozmowie.
  • Od kiedy zacząłem mówić o swojej tożsamości, w domu traktuje się mnie inaczej. Nikt nie pyta mnie już o zdanie, traktują mnie jak dziecko, które nie ma prawa głosu, bo nic o życiu nie wie.
  • Już któryś raz widzę ten wykres. To chore, że mam się określać na jakiejś skali i wybierać, czy jestem bardziej osobą męską, czy żeńską. Tego nie da się w ten sposób
    opisać!

Podstawowe pojęcia

Rozwiń słowniczek

AFAB/AMAB – angielski skrót na płeć przypisaną przy urodzeniu – assigned female/male at birth.

BIFOBIA – niechęć wobec osób biseksualnych.

BINDER (SPŁASZCZAK) – bezpieczna część garderoby, której celem jest spłaszczenie klatki piersiowej. Bindera używają transpłciowi mężczyźni, osoby niebinarne oraz osoby cispłciowe.

CISPŁCIOWOŚĆ – pojęcie odnoszące się do tych osób, których tożsamość płciowa zgadza się z płcią oznaczoną przy urodzeniu. Mówimy: „mamy w klasie osoby cispłciowe i transpłciowe”. Nie mówimy: „mamy w klasie osoby transpłciowe”.

DYSFORIA PŁCIOWA – nieprzyjemne przeżycia związane z cechami płciowymi ciała danej osoby lub z jej funkcjonowaniem w społeczeństwie. Dysforia płciowa może dotyczyć części ciała (narządów płciowych, klatki piersiowej, rysów twarzy, wielkości stóp itd.) oraz innych cech wynikających z dojrzewania płciowego jak np. tembru głosu, miesiączkowania czy wzrostu. Odczuwanie dysforii płciowej nie oznacza bycia osoba transpłciową. Osoba transpłciowa nie musi odczuwać dysforii
płciowej. Dysforia płciowa nie określa „stopnia” transpłciowości.

EKSPRESJA PŁCIOWA – sposób interpretacji naszego rozumienia płci. Ekspresja płciowa to ubiór, fryzura, ogólnie wygląd. Nasza ekspresja płciowa często ma związek z tym, jakie wzorce kobiecości i męskości poznaliśmy w dzieciństwie. Ekspresja płciowa każdej osoby zmienia się na przestrzeni lat.

ENBYFOBIA – postawa niechęci wobec niebinarności (od skrótu NB – non-binary).

HOMOFOBIA – postawa uprzedzenia i negowania ze względu na homoseksualną orientację psychoseksualną osoby lub osób.

LGBT+ – akronim powstały od słów lesbijki, geje, osoby biseksualne i transpłciowe. Plus odnosi się do wszystkich innych orientacji psychoseksualnych i tożsamości płciowych, które nie są heteroseksualne i cispłciowe. Często można spotkać wersję
LGBTQ+, gdzie literka Q oznacza queer/questioning (znaczenie patrz niżej), albo LGBTQIAP – gdzie I oznacza osoby interpłciowe, czyli takie, które urodziły się ze zróżnicowanymi cechami płciowymi, A – osoby aseksualne, czyli takie, które nie
odczuwają pociągu seksualnego (co nie oznacza, że nie uprawiają seksu i nie tworzą relacji romantycznych), P – osoby panseksualne, czyli te, które odczuwają pociąg seksualny i romantyczny niezależnie od płci osoby. Dla osoby panseksualnej płeć czy tożsamość płciowa nie grają roli przy wyborze partnera_ki. W najnowszych materiałach można spotkać też informację, że pod literką A możemy również umieścić allies,
czyli osoby sojusznicze wobec osób LGBT+.

NIEBINARNOŚĆ – z definicji niebinarność to również transpłciowość, bo rozumiemy przez nią nieodnajdywanie się w binarnym spektrum płci, czyli nieokreślanie siebie jako kobiety czy mężczyzny, ale np. odczuwanie obu płci lub w ogóle bycie
poza tą kategorią. Można być osobą transpłciową i niebinarną.

QUEER – to zbiorcze określenie dla osób, które nie chcą lub nie potrzebują określać się w binarny, heteronormatywny sposób. To często osoby, które świadomie kontestują normy społeczne dotyczące płci i seksualności. Pod literką Q rozumiemy również pojęcie questioning, czyli osoby poszukujące swojej orientacji psychoseksualnej i tożsamości płciowej.

TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA – to indywidualne poczucie płci, które może, ale nie musi zgadzać się z płcią nadaną przy urodzeniu.

TRANSFOBIA – niechęć, negatywne emocje ze względu na czyjąś transpłciowość.

TRANSPŁCIOWOŚĆ – to pojęcie-parasol odnoszące się do tych osób, których tożsamość płciowa różni się od płci oznaczonej przy urodzeniu. Mogą to być transpłciowe osoby binarne, ale również niebinarne, a zatem osoby: genderfluid, agender, bigender oraz wiele innych osób o różnych tożsamościach płciowych. Mówimy: „osoba transpłciowa”. Nie mówimy: „transseksualna”.

TRANZYCJA (SPOŁECZNA, PRAWNA, MEDYCZNA) – rodzaje korekty płci w znaczeniu społecznym, medycznym bądź prawnym. Tranzycja obejmuje działania podejmowane przez daną osobę w celu uzgodnienia płci z tożsamością płciową.
Tranzycja medyczna obejmuje interwencje w zakresie ciała (zabiegi afirmujące płeć), tranzycja prawna dotyczy oznaczenia płci w dokumentach (w akcie urodzenia), tranzycja społeczna dotyczy codziennego funkcjonowania w społeczeństwie zgodnie
z tożsamością płciową. Zmiana ekspresji płciowej jest częścią tranzycji społecznej.

Podziękowania

Powstanie tej publikacji nie byłoby możliwe bez wielu wspaniałych osób, ich czasu i zaangażowania.

Ogromnym wsparciem przy powstaniu publikacji były liczne osoby, które brały udział w partycypacyjnym procesie wypracowania jej zakresu i struktury, licznych konsultacjach, spotkaniach roboczych: osoby nauczycielskie, prawnicze, pracujące w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, szkołach, przedszkolach, osoby aktywistyczne, a także transpłciowe i niebinarne osoby uczące się, ich rodzice i osoby
sprawujące opiekę, których głos wielokrotnie wybrzmiewa w tym materiale.

Bardzo serdecznie wszystkim Im dziękujemy.

Ankieta opinii

Poradnik ten powstał w procesie partycypacji różnych osób i środowisk. W trosce o kompletność, rzetelność i przystępność publikacji proces ten był długi, wieloetapowy i różnorodny. 

Teraz, gdy prezentujemy gotową już publikację, chcemy zweryfikować czy nam się to udało.

Zachęcamy serdecznie do wypełniania ankiety, z której wnioski posłużą w przyszłości do rozbudowania i modyfikacji poradnika po to, by jak najlepiej spełniał swoje zadanie.

Wypełnij!

OSOBY WSPÓŁAUTORSKIE

Milena Adamczewska - Stachura (ona/jej)

Prawniczka specjalizującą się w ochronie praw człowieka i prawie antydyskryminacyjnym, przede wszystkim w sprawach dotyczących ochrony praw osób LGBTIQ+.

W latach 2018-2020 pracowniczka Zespołu ds. Równego Traktowania w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, obecnie koordynatorka Funduszu Prawo Nie Wyklucza w Stowarzyszeniu Miłość Nie Wyklucza i aplikantka adwokacka w Kancelarii Adwokackiej Knut Mazurczak. 

Gabriela Borecka (ona/jej)

Interwent kryzysowy Uniwersytetu SWPS, pedagog resocjalizacyjny, pracownik socjalny ze specjalizacją Praca na Rzecz Rodziny, life coach. Od lat aktywnie zaangażowana w pracę na rzecz osób LGBT+, żyjących w Polsce. Swoje doświadczenie budowała w pracy w organizacjach pozarządowych i jednostkach pomocowych, a także we współpracy z biznesem. Koordynatorka pierwszego w Polsce Hotelu Interwencyjnego dla osób LGBT.

Obecnie pracuje z osobami w kryzysie, w tym przy przede wszystkim rodzinami osób transpłciowych, a także w biznesie w obszarze różnorodności, włączania i równego traktowania (DEI) oraz społecznej odpowiedzialności (CSR).

Damian Jaworek (on/jego)

Socjolog, antropolog, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego.

Laureat II nagrody im. Znanieckiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego i Nagrody Towarzystwa Genderowego.

Od początku związany z trzecim sektorem. Od 2016 do 2022 pracował w Fundacji Stocznia, gdzie prowadził m.in. projekty społeczne i badania edukacyjne.

Od 2022 pierwszy w historii stolicy Warszawski Rzecznik Praw Uczniowskich.

Dominik Kuc (on/jego)

Członek Rady Fundacji GrowSPACE oraz inicjator projektu Ranking Szkół Przyjaznych LGBTQ+.

Laureat konkursu 25 under 25 Forbes & McKinsey, współautor raportu Warszawska Szkoła po Pandemii. Jest jednym z bohaterów kampanii „Młode Głowy” Fundacji Unaweza Martyny Wojciechowskiej, działa w kampanii Wolna Szkoła, a w 2023 roku został wyróżniony nagrodą im. Janusza Korczaka za wsparcie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

Ewelina Negowetti (ona/jej)

Założycielka i adminka największej w Polsce grupy wsparcia rodziców dzieci transpłciowych „Transpłciowość w rodzinie”. Mediatorka szkolna, edukatorka, ilustratorka edukacyjna. Mama transpłciowego syna.

Z wykształcenia – specjalistka ds. zarządzania organizacjami pozarządowymi. Współpracuje z lekarzami, szkołami, firmami i instytucjami w zakresie edukacji z obszaru transpłciowości i niebinarności oraz z wydawcami w zakresie korekty merytorycznej w tekstach z obszaru transpłciowości i niebinarności.

Autorka szkoleń i webinarów z tejże tematyki oraz poradnika pt.: Pułapki aktywizmu – Jak je ominąć i cieszyć się życiem (swoim i nie tylko). Laureatka nagrody LGBT+ Diamonds Awards 2022 r w kategorii ambasadorka osób LGBT+.

Dorota Piotrowska (ona/jej)

Osoba wspierająca społeczność LGBT+. Ucząca się entuzjastka propagowania wiedzy o transpłciowości oraz edukowania na rzecz poprawy ogólnego poziomu świadomości w tym zakresie.

Absolwentka warszawskiej Akademii Zaangażowanego Rodzica. Otwarta na wszelkie wartości życiowe, cispłciowa akceptująca optymistka. Sojuszniczka rodziców osób transpłciowych.

 

Ane Piżl (on_ona/jego_jej)

Edukuje w zakresie równości, różnorodności i języka inkluzywnego, należy do Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej i Amnesty International, ukończyłx Gender Studies w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, pisze do Wysokich Obcasów.

W 2022 nominowanx do nagrody Noizz Zmiany Roku w kategorii Równouprawnienie, a rok wcześniej do LGBT+ Diamond Awards.

Realizuje kampanie społeczne i wydarzenia kulturalne, m.in. All Inclusive Film Festival.

Izabela Podsiadło-Dacewicz (ona/jej)

Trenerka, coach, mediatorka, terapeutka, interwentka kryzysowa.

Koordynatorka ds. wychowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji i przemocy w szkole w Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.

Michał Pyzik (on_ona/jego_jej)

Absolwent_ka filologii rosyjskiej w Polsce i Rosji, Gender Studies na PAN i kursu męskość/ damskość, a judaizm na Żydowskim Uniwersytecie Otwartym.

Zawodowo zajmuje się obszarem różnorodności, równości i praktyk włączających.

Prywatnie dzieli czas pomiędzy opieką nad kocórką i działaniami queerowymi.

Dominika Sadowska (ona/jej) redaktorka merytoryczna
Prawniczka, mediatorka, specjalizuje się w prawie antydyskryminacyjnym i zachowaniach przemocowych w środowisku pracy. Polska przedstawicielka we wspólnotowych programach antydyskryminacyjnych, doradczyni Ministra Pracy ds. Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich, autorka pierwszego w Polsce Krajowego Programu Antydyskryminacyjnego.

Założycielka i inicjatorka Divercity+.
Projektuje rozwiązania z obszaru zarządzania różnorodnością dla miast, metropolii, międzynarodowych organizacji biznesowych globalnych.

25 lat współpracowała z oświatą w zakresie budowania szkoły inkluzywnej, równościowej i szanującej prawa człowieka, autorka wielu materiałów edukacyjnych dla nauczycieli i nauczycielek.

Monika Stec (ona/jej)

Absolwentka socjologii – ukończyła studia magisterskie w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i studia doktoranckie w Szkole Nauk Społecznych przy Polskiej Akademii Nauk. Badaczka jakościowa.

Była ewaluatorką wielu programów, np. Szkoła Liderów PAFW, Liderzy PAFW, Seniorzy w Akcji, Program Rozwoju Bibliotek. Przez dwa lata koordynowała badania społecznego funkcjonowania boisk Orlik i tworzyła rekomendacje dotyczące sportu powszechnego.

dr Marlena Stradomska (ona/jej)

Doktor, suicydolog, psychoterapeuta. Wykładowca akademicki, kierownik placówki socjoterapeutycznej Towarzystwa Nowa Kuźnia w Lublinie, trener, terapeuta w trakcie 4-letniego kursu w nurcie integratywnym (aktualnie na 3 roku). W trakcie studiów doktoranckich w zakresie psychologii oraz filozofii w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Autorka ponad 100 publikacji naukowych w obszarze problemów społecznych, pracy z osobami po próbie samobójczej czy zagrożeń XXI wieku. Zajmuje się propagowaniem wiedzy z zakresu suicydologii w mediach np. Newsweek, Onet, WP, Polskie Radio Lublin itd. Autorka cyklu darmowych poradników pomocowych Strategie radzenia sobie w trakcie trwania pandemii i nie tylko wydanych przy współpracy z Wydawnictwem Naukowym ArchaeGraph.

Jest również ekspertem Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Joanna Szulc (ona/jej)

Absolwentka socjologii, psychologii komunikacji medialnej i psychologii klinicznej. Ukończyła kursy z zakresu wspierania rodziców, a także kurs psychoterapii poznawczo-behawioralnej dzieci i młodzieży.

Pracowała jako dziennikarka i redaktorka w magazynach kolorowych, przez 10 lat była zastępcą redaktorki naczelnej i redaktorką naczelną miesięcznika „Dziecko”, współpracuje z „Wysokimi obcasami”, „Newsweek. Psychologia dziecka” i „Newsweek psychologia nastolatka”. Autorka tekstów i książek dla rodziców, m.in. „Sama mama. Jak przejść przez rozwód i żyć dalej”, „Jest z nami dziecko. Poradnik początkujących rodziców”. Pisze opowiadania dla dzieci w miesięczniku „Świerszczyk” i bajki psychoedukacyjne.

Pracuje w Fundacji Psycho-Edukacja prowadząc konsultacje i sesje wsparciowe dla rodziców.

W projekt włączyła się na etapie końcowym, sprawdzając jego warstwę językową. Prywatnie i zawodowo wspiera społeczność LGBT+.
Aleksandra Wardak (ona/jej)

Absolwentka pedagogiki (specjalności: psychopedagogika kreatywności i nauczanie etyki w szkole).

Wieloletnia nauczycielka akademicka. Następnie sekretarz organizacyjna Katedry UNESCO im. Janusza Korczaka i liderka ds. organizacyjnych w Instytucie Globalnej Odpowiedzialności (IGO).

Nauczycielka, trenerka i instruktorka.

Obecnie współpracuje z Polskim Instytutem Praw Człowieka i Biznesu (PIHRB) i Fundacją Psycho-Edukacja. W projekcie Dziecko transpłciowe – efektywny system wsparcia w szkole pełni rolę koordynatorki.

Każda osoba, która uczestniczyła w spotkaniach roboczych i konsultacjach, wnosząc swój wkład w poradnik

Dziękujemy!

Skip to content